Op maandag 13 februari was Herman Sietsma, directeur van Huis Doorn, gastspreker bij sociëteit “De Vereeniging”. Zijn verhaal ging minder over Huis Doorn als museum, maar vooral over de Duitse keizer Wilhelm II, zowel in zijn hoedanigheid als keizer als later als balling in Doorn.
Ieder verhaal kent een voorgeschiedenis en dat geldt ook voor verhaal van Wilhelm II. Sietsma nam de Heeren in vogelvlucht meer door de eeuw voor de Eerste Wereldoorlog. Pruisen kwam zwaar gehavend uit de Napoleontische periode, maar herstelde zich spectaculair. Halverwege de negentiende eeuw begon de Duitse eenwording en na de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 werd in Versailles – de ultieme vernedering van aartsvijand Frankrijk – het Duitse Keizerrijk uitgeroepen. Nu was het Frankrijk dat revanche wilde. Frankrijk sloot mede daarom een alliantie met Rusland, de grote angst van de Duitse kanselier Bismarck, namelijk de ‘omcirkeling’ van Duitsland.
Wilhelm werd in 1888 keizer en verafschuwde het voorzichtige beleid van Bismarck. Deze trad niet lang daarna af en vanaf dat moment werd de houding van Duitsland steeds oorlogszuchtiger. Sommige historici en psychologen menen dat de neiging van Wilhelm om zichzelf steeds maar weer te bewijzen veroorzaakt is door de slechte relatie met zijn moeder en het feit dat, door een moeilijke geboorte, zijn linkerarm een stuk korter was dan zijn rechter. De moeder van Wilhelm was een van dochters van de Britse koningin Victoria en dat maakte Wilhelm haar kleinzoon. In tegenstelling tot zijn moeder was hij dol op zijn grootmoeder.
Voor de Eerste Wereldoorlog werd oorlog vaak gezien als een nuttig middel om de boel eens te ‘resetten’, om de volksaard te mobiliseren. Kortom, vrijwel iedereen was in 1914 klaar voor oorlog en de moord op Frans Ferdinand was de aanleiding die men zocht. Duitsland dacht eerst Frankrijk uit te schakelen, om zich daarna op Rusland te richten. Het tegenovergestelde gebeurde: een loopgravenoorlog in het Westen, terwijl de oorlog tegen Rusland relatief snel beslist was.
Het werd 1918 en in november van dat jaar werd een wapenstilstand gesloten. Wilhelm vluchtte naar Nederland en vanwege oude banden tussen de Hohenzollerns en de Oranjes kreeg hij hier onderdak, tot groot ongenoegen van met name de Britten. Hij ‘logeerde’ eerst in Amerongen bij graaf Bentinck. Toen duidelijk werd dat Nederland hem niet zou uitleveren, kocht hij Huis Doorn, alwaar hij woonde tot zijn dood in 1941.
Wilhelm heeft lang gehoopt op een rol in Duitsland na de machtsovername door Hitler, maar die moest niets van de keizer hebben. Hij bleef dus waar hij was, in Doorn. En aldaar is hij ook begraven.
Tekst en foto: Hans-Peter Lassche